Dalmacja winem płynąca

Dalmacja, starożytna kraina, gdzie historia splata się z winiarstwem nieustannie. Podróżując można zlokalizować miejsca, gdzie odnaleziono antyczne prasy winiarskie, czy posągi poświęcone nie komu innemu jak Bachusowi bogowi wina.  Rzymianie, kupcy weneccy, wreszcie łącznik z naszą historią, zwłaszcza galicyjską – przynależność do monarchii habsburskiej. Dzisiaj to kraina w Chorwacji, którą kojarzymy głównie z marzeniami o podboju urlopowym, słonecznych piaskach, stabilnej pogodzie, itd. Ci, którzy już tam byli, pragną powrócić, również by cieszyć się winem, którego w Polsce ze świecą szukać.

Zacznijmy od tego, że Chorwaci są niezwykle dumni i przywiązani do swojej kultury winiarskiej, co więcej zamiłowanie do rodzimego wina, powoduje, iż na eksport pozostaje stosunkowo niewielka ilość, stąd podaż wina poza granicami Chorwacji jest w ilościach aptekarskich. Najlepiej wykorzystać podróż do zaopatrzenia swej piwniczki winiarskiej. Przestrzegamy jednak przed zakupem wina u małych producentów, przyzwyczajonych do tego, że ich wino jest spożywane na miejscu, często w „niestandardowych” opakowaniach. Taki zakup może nas rozczarować po powrocie, gdy z trudem będziemy maskować nasze zdziwienie i zaskoczenie podczas degustacji win, które „umarły” nam w bagażnikach.

Chorwacja winiarska to 57,000 ha winorośli, która porasta nie tylko kontynent lecz również liczne wysepki. Popyt na wino jest znaczenie większy niż podaż, stąd popularne staje się obsadzanie nowych terenów winoroślą, a przemysł winiarski ściąga inwestorów zagranicznych, dobrze wróżąc na przyszłość. Powszechne są duże wytwórnie, pozostałość po poprzedniej epoce, ale coraz mocniejsze są spółdzielnie a zwłaszcza indywidualni wytwórcy, których jest  już przeszło 250-ciu. Ziemia bogata w wapień, a także często występująca, idealną pod uprawę winorośli terra rossa w połączeniu z śródziemnomorskim klimatem sprawia, iż region ten jest wymarzonym miejscem na tworzenie wina. Dominują wina białe, stanowiące ponad dwie trzecie produkcji. Jednak w regionie, który nas szczególnie interesuje, mianowicie w Dalmacji proporcje są dokładnie odwrotne i tutaj triumfy święci czerwień.  Trudności sprawia to co równocześnie stanowi o bogactwie i atrakcyjności win chorwackich – różnorodność szczepów i stylów win. Niemal każda wyspa i region ma swoje autochtoniczne odmiany winorośli, nigdzie indziej nie uprawiane lub sadzone pod innymi nazwami. Co kupować? Raczej unikać, jak wszędzie win stołowych, tutaj oznaczonych jako stolno vino. Lepiej swe wybory ulokować w winach apelacyjnych; kvalitetno vino lub nawet z wydzielonych obszarów kontrolirano podrijetlo, które zwiększą prawdopodobieństwo „ustrzelenia” dobrego trunku. Królem dalmackich szczepów jest Plavac Mali, który co ciekawe, a przede wszystkim udowodnione badaniami DNA spokrewniony jest z wizytówką szczepową Kalifornii – Zinfandelem. Szczep daje potężne wina, prawdziwych atletów w butelce, które czasem, zwłaszcza przy inteligentnym zastosowaniu dębiny w procesie produkcji, dają wiele satysfakcji. Niestety zdarzają się też butelki przeładowane, katujące nasze podniebienie. Inne ciekawe gatunki winorośli czerwonej to: Crljenak, Vranac, Trnjak, Plavina. Z białych, aromatycznych, zwiewnych win na szczególną uwagę zasługują te wytwarzane z Marastiny, Kujundusa, Okataca. Jak wszędzie uprawia się również dobre Cabernet Sauvignon, Sauvignon Blanc czy Chardonnay. Warto zainteresować się winami z poszczególnych wysp, w wielu miejscach natkniemy się na prawdziwe perełki. Osobna kategorię stanowi wino, którego wielu osobom nie trzeba reklamować, to osławiony prosec. To białe, słodkie, specyficzne wino, które jeśli wytwarzane jest tradycyjnie a nie przemysłowo, swoją słodycz, przyjemną nutę utlenienia, a przede wszystkim kwasowa rześkość zasługuje podsuszaniu winogron, i bardzo długiemu starzeniu w beczkach. Naprawdę idealne na zakończenia dnia.